Często słyszymy zwroty pętla chwilówek, spirala zadłużenia, dlaczego kojarzą się nam z czymś negatywnym?
Jeśli jeszcze nie wiecie, na czym polega ten problem, przeczytajcie bardzo dokładnie ten artykuł. Możliwe, że dzięki temu ustrzeżecie się problemu, z którym niestety boryka się kilkaset tysięcy Polaków.
Pętla zadłużenia tworzy się wówczas, gdy konsument (osoba prywatna lub przedsiębiorca) posiada zobowiązania, których nie jest w stanie terminowo regulować. Pomijamy tu normalne produkty kredytowe jak kredyty hipoteczne czy kredyty ratalne na zakup samochodu. Skupimy się przede wszystkim na drogich produktach finansowych takich jak:
- Pożyczki przez Internet (pożyczki online), w parabankach;
- Pożyczki od osób prywatnych (pożyczki prywatne);
- Pożyczki pozabankowe, słynne chwilówki.
Nie zamierzamy przekonywać i udowadniać, że takich produktów nie powinno być na rynku ani że należy spalić na stosie osoby oferujące takie produkty oraz ich Klientów. Nic z tych rzeczy! Intencją jest przestrzeganie przed nadużywaniem takich produktów finansowych z uwagi na poważne konsekwencje.
Zasadniczy problem, jaki przed nami stawiają pożyczki bez zabezpieczeń, bez sprawdzania w bazach jest taki, że one kosztują średnio 20-30% miesięcznie. Oznacza to, że jeśli pożyczyliśmy przykładowo 1000 zł, po miesiącu należy oddać ten tysiąc złotych i dodatkowo zapłacić 200-300 zł odsetek.
Wygląda to niezbyt korzystnie, prawda?
Niestety to dopiero początek. Po takie pożyczki sięgają bowiem osoby, które nie mają pieniędzy. Jeśli się w porę nie opamiętają, poprzestając na łącznej sumie rzędu 1000-2000 złotych, problem robi się poważny. Klienci bowiem żeby, spłacić nasze przykładowe 1300 zł pożyczki biorą dwie kolejne. Po miesiącu mają już do spłaty 2000 zł, po kolejnym miesiącu 2500 zł.
Poniżej symulacja wzrostu długu gdy początkowy 1000 zł ze stycznia spłacamy za pomocą kolejnych pożyczek:
Styczeń, pożyczamy 1000 zł i cieszymy się z wyjazdu dziecka na ferie zimowe;
Luty, pożyczamy 1300 zł w celu spłaty poprzedniej pożyczki; problemu więc nie ma;
Marzec, pożyczamy 1700 zł w celu spłaty poprzednich pożyczek;
Kwiecień, pożyczamy 2200 zł w celu kolejnej spłaty;
Maj, pożyczamy już 2800 zł;
Czerwiec pożyczamy 3600 zł;
Lipiec pożyczamy 4600 zł;
Sierpień pożyczamy 6000 zł;
Wrzesień pożyczamy 7800 zł;
Październik pożyczamy 10100 zł;
Listopad pożyczamy 13000 zł;
Grudzień: w celu spłaty wszystkich wierzycieli pożyczamy już ponad 15000 zł!
Symulacja zakłada optymistyczny wariant, w którym nie uwzględniliśmy innych wydatków. W praktyce w czerwcu i lipcu zawsze ludzie dobierają jakieś kwoty na wakacje, a w grudniu na Gwiazdkę, więc pętla zaciska się jeszcze szybciej. Jednak nawet bez tego widać, że początkowy 1000 złotych po roku rośnie do około 15000 złotych zadłużenia!
Na pewno po przeglądnięciu tej prostej symulacji widzisz powagę sytuacji.
Opisane 15000 złotych zadłużenia w parabankach jest ogromnym obciążeniem. Nie możemy już wziąć kolejnych pożyczek, ponieważ jesteśmy widoczni we wszystkich bazach dłużników. Przy bazie 15000 zł, koszt pożyczki oscyluje już w granicy 4-5 tysięcy miesięcznie. O tyle rośnie zadłużenie. Do tego pojawiają się koszty monitów, windykacji, i wiele innych. Zobowiązanie przekracza już łączny zarobek Klienta, kwestią miesięcy jest kiedy do gry wkroczy komornik. W przypadku skrajnym można stracić wszystko lub mieć zajętą pensję przez długie lata.
Poza finansowym aspektem tej sprawy pojawia się szereg problemów wtórnych. Wiecznie wydzwaniający pracownicy firm windykacyjnych do domu, na komórkę, do pracy, do rodziny i znajomych skutecznie utrudniają normalne funkcjonowanie. Atmosfera w domu staje się z tygodnia na tydzień gorsza. W pracy często wstyd jest gdy komornik zajmuje wynagrodzenie (proszę mi wierzyć, w małych firmach nie pozostaje to tajemnicą księgowej). W niektórych przypadkach komornik przychodzi do domu o 7 rano by zająć sprzęt RTV i AGD, co prowadzi do dodatkowych upokorzeń.
Skoro pożyczki prywatne są takie złe, dlaczego ludzie je biorą?
Przyczyn takiego postępowania jest bardzo wiele:
- Łatwość wzięcia takiej pożyczki – przeważnie wystarczy wysłać kilka maili, kliknąć kilka razy na stronie, czasem wysłać jakieś dokumenty pocztą i pieniądze pojawiają się na koncie; szybko, łatwo, bez zbędnych formalności, w tajemnicy przed wszystkimi… do czasu…
- Niewiedza lub nieumiejętność przewidywania – nie każdy jest specjalistą finansowym i magistrem matematyki. Można zatem – zwłaszcza pod wpływem charyzmatycznego doradcy z firmy pożyczkowej – podjąć błędną decyzję, która jemu da prowizję a nam kłopoty. Trzeba pamiętać, że zarabia na tym firma pożyczkowa, doradca, pośrednik finansowy, windykator, komornik. A za to wszystko płaci Klient!
- Życie ponad stan – niestety zdarza się często, że ktoś korzysta z życia, wydając na bieżące potrzeby, więcej niż zarabia. Problem jest tak samo poważny gdy zarabiamy 1300 PLN i wydajemy 1350 jak i w przypadku, kiedy zarabiamy 6000 PLN i wydajemy 6500. Natura ludzka jest taka, że bardzo łatwo jest wydatki zwiększyć (podnieść stopę życiową), niezwykle trudno jest jednak wydatki ograniczyć. Przeważnie refleksja przychodzi, kiedy jest już bardzo źle.
- Życie chwilą – popularne zwłaszcza w pokoleniu urodzonych po 1990 roku podejście – dziś mam pieniądze i spełniam marzenia. Jutrzejszy dzień teraz nie interesuje mnie.
Czy istnieje dobre wyjście z pętli zadłużenia? Czy sytuacja opisana wyżej jest już sytuacją beznadziejną?
Oczywiście, że istnieje i nie ma sytuacji beznadziejnych. Wyjście z pętli zadłużenia – lepsze lub gorsze – istnieje zawsze, jednakże wymaga to – podobnie jak walka z nałogami – kilku kroków:
- Należy bezwzględnie zdać sobie sprawę, że problem istnieje;
- należy poprawnie rozpoznać niezabezpieczone prywatne pożyczki jako przyczynę problemu;
- należy przeprowadzić bardzo dokładną analizę sytuacji, bez ukrywania przed sobą czegokolwiek;
- należy sporządzić realny plan działania; nie ma znaczenia czy będzie to zrobione samodzielnie, czy z pomocą specjalistów. Na początek można stworzyć budżet domowy;
- realizacja planu musi być robiona z żelazną konsekwencją;
- należy raz na zawsze porzucić zwyczaje, które doprowadziły do powstania tej problematycznej sytuacji;
- po sukcesie – skutecznym oddłużeniu – należy trzymać się nowych modeli postępowania, jak również ostrzegać innych przed takimi sytuacjami.
Bardziej szczegółowe porady jak podejść do problemu oddłużania znajdą Państwo w osobnym artykule jak pozbyć się długów.